Hulpverlener over eenzame opsluiting: “Dit niet meer!”
Marlies (40) is verpleegkundig specialist. Ze heeft altijd in de ggz gewerkt. Zo werkte ze in de langdurige en in de acute zorg, zowel op gesloten als open afdelingen. En op een tbs-afdeling, het hoogste beveiligingsniveau in de forensische ggz.
Marlies: “In het verleden hoorde separeren* ‘erbij’. Ik vond dat heftig en pijnlijk en niet bij mijn werk horen. Ik probeerde de persoon er zo snel mogelijk uit te krijgen. Ook voelde ik spijt. Had ik het anders kunnen doen? Het terugdringen van drang en dwang was toen al wel een thema. Maar hoe?”
Niet meer separeren
Dan gaat Marlies bij een ggz-instelling werken met de nieuwe visie om niet meer te separeren. Om koste wat het kost alternatieven te bedenken. "We zijn het proces als hulpverlenersteam aangegaan en zeiden: 'Dit niet meer!’ Best lastig, omdat nu onze veilige haven weg was. Gebeurde het toch, dan evalueerden we het: ‘Had dit wel gemoeten?’ Ook de leidinggevenden van de ggz-instelling waren hierbij intensief betrokken en gaven hier sturing aan.”
Systeemverandering nodig
Onlangs is Marlies van baan gewisseld. Ze werkt nu bij een ggz-instelling waar hard gewerkt wordt om de processen te veranderen om te kunnen stoppen met separeren. “Dingen die spelen zijn: hoe gaan we het zo doen dat er geen onveilige situaties ontstaan? En hoe zorgen we ervoor dat mensen de ruimte krijgen om daarin te leren en niet gelijk afgestraft worden? Het roept bij een hulpverlener namelijk vaak op dat je iets fout doet, maar het ligt niet aan één persoon die iets verkeerd doet. Het is iets wat in een systeem zit. En om dat systeem te veranderen, zal je bereid moeten zijn om daarin te experimenteren, wat zowel financieel als voor het personeel gevolgen kan hebben. En ja, één op één begeleiding kost veel geld, maar is wel de manier om contact te blijven houden en met elkaar (cliënt, naasten en hulpverleners) écht te zoeken naar alternatieven. Uiteindelijk zijn alle betrokkenen daar het meeste mee geholpen.”
Stop eenzame opsluitingen
Om eenzame opsluitingen te stoppen, moeten er voldoende middelen, goed opgeleid personeel en veilige ruimtes zijn. In mei 2025 heeft MIND hierover een petitie aan leden van de Tweede Kamer aangeboden.
Meer lezen?
*Separeren is een ander woord voor eenzame opsluiting in de ggz. Hierbij wordt iemand alleen opgesloten in een afgesloten ruimte, zonder contact met anderen. Vaak is dit een kale ruimte met alleen een bed. Dit gebeurt om de omgeving veilig te maken, maar kan juist veel schade veroorzaken door het gebrek aan menselijk contact.
