Blog Irene: Check de feiten!

Vooroordelen, hebben we die niet allemaal? Een vooroordeel is een mening – of soms in sterkere vorm een afkeer – ontstaan door een gebrek aan kennis. Omdat we gewoonweg niet alles van alles kunnen weten, ligt het gevaar van vooroordelen dagelijks op de loer. Misschien zou de dialoog over vooroordelen niet moeten gaan over het ontstaan, maar over het verzachten ervan. Zo kunnen we van ‘je oordeel al klaar hebben’ naar ‘feiten checken’.

Ik ga ervan uit dat iedereen weleens een bepaalde mening over iets of iemand heeft. Natuurlijk steek ik hand in eigen boezem: ik heb ook mijn mening én vooroordelen. Meditatie en yoga zag ik lange tijd als ‘zweverige zaken’. Totdat ik leerde wat het precies inhield. Tegenwoordig worden deze activiteiten in combinatie met evidence based practice genoemd. Andersom heb ik ook geleden onder vooroordelen. Ik ben professional in de GGZ dus plaats ik mensen graag in hokjes, ben ik niet mijzelf maar mijn functie en haal ik genoegen uit andermans leed. Harde woorden.

Mensen met een psychische kwetsbaarheid belanden helaas maar al te vaak in de hoek waar de klappen vallen. De manier waarop we over psychische aandoeningen spreken, wordt bepaald door trends en gevoeligheden. We zijn met elkaar zo vatbaar geworden voor alle kritiek, dat we continu nieuwe jasjes aantrekken en andere namen bedenken. Ja, ik sta voor 100% achter de emancipatie van mensen met psychische klachten en hiermee het afbreken van muren en gewoontes. Waarom ik dit aanhaal, is omdat de veranderlijke manier waarop we over psychische klachten praten, zó tekenend is.

Kunt u zich bijvoorbeeld voorstellen dat kanker ooit anders zal heten? Omdat ermee gescholden wordt? Met psychische klachten wordt dagelijks de spot gedreven. Mensen met een wisselend humeur worden schizofreen genoemd. Een enthousiast verzamelaar met wiskundeknobbel is al snel een autist en vrouwen die in moeilijke relaties belanden, krijgen de stempel borderliner opgedrukt. Dát, beste lezers, zijn vooroordelen. Maar dan in het kwadraat. Het zijn veroordelingen, stigma’s. Ik heb niet de illusie dat wij kunnen voorkomen dat mensen dit denken, maar wel de hoop dat wij kunnen voorkomen dat mensen dit voor waarheid (blijven) aanzien.

Een psychische aandoening is wat mij betreft de gewoonste zaak van de wereld. Gewoon is niet hetzelfde als gewenst en zeker niet het tegenovergestelde van de hoop op herstel. Het unieke aan psychische klachten is dat wij allemaal belangrijk zijn bij het herstel ervan. Het lichaam en de geest dienen in balans te komen, maar (herstel van) de positie in het gezin, de familie, de wijk, de vriendengroep, de arbeidsmarkt net zo goed.

Wij kunnen samen psychische klachten verzwaren of afbreken, maar waarom niet verzachten? Betrap jij jezelf op een vooroordeel? Besef je dan dat je waarschijnlijk te weinig weet over datgene waar je over oordeelt. Vraag eens na, lees wat meer, denk erover, kijk op de website van MIND en check de feiten!

Irene Campfens

Ambassadeur MIND, teamleider in de GGZ, tekstschrijver