De interne saboteur

‘Jij kan dit niet. Jij gaat falen en het publiek teleurstellen. Wie wil nou jouw levensverhaal aanhoren? Laat die lezingen aan iemand anders over. Iemand die echt iets te vertellen heeft. Zeg de afspraken nog vandaag af, dan kun je weer rustig worden. Let’s face it, dit gaat echt nooit wat worden. Jij bent gewoon niet goed genoeg. Sukkel! Loser! Stuk stront! Jij stelt echt helemaal niks voor.’

In 2018 heb ik zeven lezingen gegeven over mijn leven met borderline, depressie en zelfbeschadiging. Open en eerlijk vertel ik over mijn diepe dalen, de moeilijkheden die een persoonlijkheidsstoornis met zich meebrengt en de hardnekkigheid van mijn klachten. Maar ik eindig ook hoopvol, want na zestien jaar intensieve therapie kan ik weer mijn eigen koers te varen. Ik hoef niet meer te overleven en ga mijn toekomst nu hoopvol tegemoet. Dat wil niet zeggen dat ik nooit meer een terugval of een mindere periode heb. Zodra ik mijn structuur en regelmaat loslaat, bevind ik me namelijk onmiddellijk op gevaarlijk terrein, waarvan de uitkomst altijd dezelfde is: Ik stort volledig in, word depressief en wil mezelf iets aandoen. Het blijft dus zaak om altijd waakzaam te blijven en de signalen van mijn thuisfront serieus te nemen, want ik ben af en toe een tikkeltje eigenwijs. Je zou het ook een blinde vlek kunnen noemen. Ik ken mezelf na al die jaren therapie bijzonder goed, maar heb het altijd te laat door als ik me op een zinkend schip bevindt. Met alle gevolgen vandien.

Het was voor mij een grote stap om te beginnen met het geven van lezingen. In eerste instantie wilde ik eerst mijn autobiografie uitgegeven hebben, voordat ik mijn levensverhaal openbaar maakte. Maar soms loopt het leven anders dan gepland en dus ben ik onbevangen het avontuur aangegaan. Tot op de dag van vandaag heb ik daar geen spijt van gehad, omdat de reacties van het publiek elke keer zo hartverwarmend en fijn zijn. Er blijkt veel behoefte te zijn aan openheid, het doorbreken van taboeonderwerpen en hoop. Mijn lezing bevat al die ingrediënten. Inmiddels is het mijn missie geworden om zoveel mogelijk mensen te bereiken en mijn verhaal te delen. Dat klinkt allemaal goed, hoor ik je denken. Maar er zit wel degelijk een addertje onder het gras.

In mijn hoofd zit namelijk altijd een stemmetje, ook wel de interne saboteur genoemd, die alles wat ik doe wil dwarsbomen. Hij maakt me bang, onzeker, zenuwachtig en deinst er niet voor terug om keihard uit te halen als ik op mijn zwakst ben. Ook is hij wreed, ongevoelig voor mijn pijn en een meester in het manipuleren van mijn gedachtengoed. Een gezellige jongen dus, die interne saboteur. Al zo lang ik me kan herinneren, is hij onderdeel van mij en ik kan je verzekeren dat daardoor elke dag weer een uitdaging op zich is.

Omdat ik het geven van lezingen erg spannend vind, dringt hij zich in optima forma aan me op. Dat begint al bij de aanvraag. Ik zorg ervoor dat ik geïnteresseerden duidelijk maak wat ze van mij kunnen verwachten en herhaal dat het liefst een aantal keer. Alles om nadien niet af te kunnen gaan of te horen: ‘Ik had toch iets anders voor ogen toen ik contact met je opneem voor die lezing.’ Ook het kostenplaatje neem ik mee, terwijl de interne saboteur in mijn oor krijst dat ik geen cent waard ben.

Als ik met trillende handen en een bonkend hart tot een overeenstemming ben gekomen met de andere partij, ga ik de volgende fase in. Nu moet ik de verwachtingen waarmaken en dat geeft ook weer spanning. Kan ik het wel? Zal ik deze afspraak toch maar annuleren? Kan ik niet beter een andere bezigheid zoeken? De interne saboteur is in deze fase op zijn best. Waar hij kan, maakt hij me gek en voedt hij me met negatieve gedachten. Dat maakt het voorbereiden op mijn lezing af en toe tot een hel. Als een tiran delegeert en terroriseert hij me, omdat ik me niet gewonnen geef. Ik moet dan als tegenprestatie al mijn tekst woord voor woord uit mijn hoofd kennen. Een foutje maken betekent een pittige reprimande en helemaal opnieuw beginnen. Dit kan zo uren in beslag nemen.

En dan breekt  – na een aantal onrustige nachten – het moment van de waarheid aan. Op de weg erheen schiet er van alles door mijn hoofd. Ga terug naar huis! Jij kan dit niet. Niemand zit op jou te wachten. Doe iedereen een lol en zeg dat je niet komt. Maak jezelf niet belachelijk. Draai om nu het nog kan, stomme zak!’  Toch zet ik door en stap met het lood in mijn schoenen de betreffende organisatie of school binnen. ‘Niet doen. Je maakt de fout van je leven,’ brult de interne saboteur.

Een kwartier later word ik aangekondigd. De oorlog is verklaard en de interne saboteur pakt nu alles aan om me krankzinnig te maken. Mijn hart barst bijna uit mijn ribbenkast van angst. Ik heb een droge mond, trillende handen en sta wankel op mijn benen. Mijn lichaam staat op het punt om te bezwijken, maar mijn vastberadenheid redt me en ik houd mijn lezing; kwetsbaar, oprecht en vol overgave. De interne saboteur heb ik voor even het zwijgen opgelegd. Ik geniet van de gesprekken die na afloop spontaan ontstaan en hoe vrij ik me voel. Het was alle spanningen waard.

Het schrijven van een boek, het geven van een lezing, een spelletje doen, een overhoring krijgen of het bezoeken van een evenement, altijd is de interne saboteur aanwezig. Ik weet niet beter, hoe irritant het ook is. Ik hoop dat meer zelfvertrouwen het stemmetje minder ruimte geeft om zich zo te manifesteren. Volledig verdwijnen zal wel te veel gevraagd zijn. Maar ik geloof in wat ik doe; ik ben geen opgever. En misschien word ik dan wel op een dag wakker en is er een wonder gebeurd. Wie weet…

Anika Rooke

www.anikarooke.nl