Teken onze petitie Stop eenzame opsluiting
In de geestelijke gezondheidszorg worden nog steeds mensen in psychische nood eenzaam opgesloten. Het aantal eenzame opsluitingen steeg zelfs dramatisch met 10% in 2023. Vaak leidt eenzame opsluiting tot ernstige schade aan iemands lichamelijke en mentale gezondheid. Dit terwijl mensen die dit betreft, juist menselijke zorg, steun en nabijheid nodig hebben. Eenzame opsluiting moet stoppen: elke minuut in een separeercel of afzonderingsruimte is er één te veel! Daarom roept MIND iedereen op om onze petitie tegen eenzame opsluiting te tekenen.
Afgelopen oktober publiceerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een rapport met cijfers over het gebruiken van dwang in de zorg. In het artikel ‘MIND geschokt door toegenomen separaties in de ggz’ kan je lezen dat het aantal eenzame opsluitingen (ook wel separaties genoemd) na 22 jaar nog steeds niet is gedaald. Dit ondanks alle inspanningen, goede initiatieven en nieuwe methoden om eenzame opsluitingen te voorkomen. Uit het rapport blijkt dat het aantal eenzame opsluitingen zelfs toeneemt.
Wet verplichte ggz: “Voorkom dwang!”
Het eenzaam opsluiten van iemand in psychische nood is een vorm van dwang. Volgens de Wet Verplichte ggz (Wvggz) moet dit zoveel mogelijk worden voorkomen. Verplichte zorg, in welke vorm dan ook, schuurt met het werk van hulpverleners. Ook voor naasten, familie en geliefden kan dit erg ingrijpend zijn. Probeer je voor te stellen hoe dit voelt. Machteloos? Beangstigend? Woest? Mensen die dit meemaken, komen vaak nooit meer van de beelden en het gevoel af.
Permanente inspanning tegen separaties
MIND vraagt al jarenlang aandacht voor eenzame opsluiting in de ggz. Ook de media berichten met regelmaat over ernstige misstanden. Lees bijvoorbeeld het artikel over het schokkende Rapport Eenzaam Gesloten: steviger toezicht door inspectie nodig. Of het Trouw artikel ‘Anne (21) zat meer dan zeven maanden als patiënt in een isoleercel. ‘Alsof ze me dood willen hebben’’ (achter betaalmuur). We wezen afgelopen zomer de Verenigde Naties op de situatie en zij waren streng in hun oordeel over separaties in Nederland: "De situatie in Nederland voor mensen met psychische problemen is verslechterd." Eenzame opsluiting in een separeercel of afzonderingsruimte maakt iemands psychische klachten niet beter en veroorzaakt vaak ernstige schade aan lichamelijke en mentale gezondheid. Het leidt tot extra trauma’s, terwijl diegene juist zorg en nabijheid nodig heeft.
Vicieuze cirkel
Volgens de ggz zelf komt het toenemende gebruik van eenzame opsluiting door verschillende redenen: registratieproblemen, verschillen in definities, toename van het aantal patiënten met complexe problemen en personeelstekorten. Een veelgehoord argument om eenzame opsluiting toe te passen, is de veiligheid van de cliënt zelf, en die van hun omgeving en de hulpverleners. Wat kan een instelling bijvoorbeeld doen met cliënten die door drugsgebruik al agressief binnenkomen? Door gebrek aan ervaren en goed opgeleid personeel is er het risico dat afdelingen moeten sluiten of dat cliënten naar forensische zorg of een politiecel worden doorverwezen. Daar krijgen cliënten geen zorg en nemen klachten nóg meer toe. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel.
Doorbreek de vicieuze cirkel en teken de petitie “Stop eenzame opsluiting”
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
Opsluiten is geen goede zorg; MIND wil dat eenzame opsluiting stopt, omdat:
Eenzame opsluiting is een ernstige inbreuk op het fundamentele recht op vrijheid, zoals vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ook gaat het tegen het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap in.
Sterker nog: eenzame opsluiting kan de situatie van de cliënt zelfs verslechteren en de relatie met de hulpverlener beschadigen. De cliënt verliest de controle en regie over diens eigen leven en kan extreem afhankelijk worden. De wanhoop en boosheid die door eenzame opsluiting ontstaan kunnen leiden tot gewelddadig gedrag, zowel naar anderen als naar zichzelf. De traumatische ervaring van eenzame opsluiting maakt herstel ook moeilijker, wat vaak leidt tot extra zorgkosten, zoals behandelingen om het trauma te verwerken. Ook kan het zijn dat een cliënt langer opgenomen moet blijven omdat het nóg slechter gaat sinds de eenzame opsluiting.
Oproep aan de politiek
MIND roept de politiek op om nú in te grijpen. Zorg dat mensen de zorg krijgen die ze nodig hebben:
Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.
In Nederland zijn goede methoden en werkwijzen ontwikkeld of in ontwikkeling om dwang te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de-escalerende technieken (een manier om met agressie om te gaan, met een escalatie-stappenplan. In het ZonMw-onderzoek ‘Uitvoering Wvggz: goede voorbeelden uit de praktijk’ (2024) staat een lijst met aansprekende voorbeelden.
Personeel moet altijd in de buurt zijn, en een tekort aan personeel mag nooit een reden zijn om iemand eenzaam op te sluiten. De zorg moet voor iedereen veilig zijn. Dat vraagt om leiderschap van degenen die verantwoordelijk zijn.
Door een duidelijke beschrijving van het woord ‘separaties’ (eenzame opsluitingen) in de wet, kunnen zorginstellingen de juiste cijfers verzamelen en delen met de toezichthouder (IGJ). Met deze cijfers kan de toezichthouder beter controleren. Dit helpt in het proces van ‘leren en verbeteren’. MIND wil dat iedere instelling inzicht geeft in de toepassing van dwang en vooral in het aantal en de duur van eenzame opsluiting.
MIND wil dat separeren en afzonderen in 2027 wettelijk verboden is.
Wij willen dat alle ggz-instellingen stoppen met het eenzaam opsluiten van cliënten. Zonder dat dit leidt tot andere vormen van dwang, zoals vaker opgesloten worden op je eigen kamer, een extra beveiligde kamer of dwangmedicatie. In het kort: we willen geen waterbedeffect. Er zijn genoeg goede methoden en voorbeelden om dwang te voorkomen.
Om dit verbod te steunen, vragen wij een bouwstop voor Extra Beveiligde Kamers (EBK’s): deze vorm van insluiting is ook een vorm van dwang. Vanaf 2027 mag een EBK alleen worden gebruikt zoals omschreven staat in het Werkboek High and Intensive Care (HIC 2013, nieuwe versie eind 2024). Dat betekent onder andere met intensieve begeleiding en face-to- face contact.
MIND zal de petitie begin 2025 aanbieden aan leden van de Tweede Kamer. Begin 2025 starten we ook een campagnetour langs ggz-instellingen waarin we met de sector in gesprek gaan om de separaties te laten stoppen. Lees verder in ons position paper 'Stop eenzame opsluiting in de ggz'.
