Antidepressiva

Taperingstrips

Wat is antidepressiva?

Bij langdurige en matige of ernstige depressieve klachten kunnen medicijnen, antidepressiva genaamd, uitkomst bieden. Deze antidepressiva beïnvloeden stoffen in de hersenen, die bepalend zijn voor gevoelens en die invloed hebben op je stemming.

Antidepressiva kunnen levensreddend zijn, maar ze werken niet voor iedereen. Je zal samen met je arts moeten bepalen of je wil proberen of medicijnen je kunnen helpen.

Wanneer werken antidepressiva?

Antidepressiva werken niet direct vanaf het begin. Meestal merk je pas na twee tot vier weken dat je stemming verandert. Het kan ook zijn dat een bepaald middel bij jou niet blijkt te werken, maar een ander middel wel. Het opbouwen van antidepressiva kan dus enkele weken duren. Soms is het even zoeken tot je samen met je behandelaar het voor jou geschikte middel in de voor jou geschikte dosering hebt gevonden. In de tussentijd kan je arts ook slaap- en kalmeringsmiddelen voorschrijven.   

Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.

Mensen met een depressie hebben vaak ook angst- en paniekaanvallen en problemen met slapen. De huisarts of psychiater kan daarom voor een korte periode slaap- en kalmeringsmiddelen voorschrijven. Deze middelen werken direct en helpen tegen slapeloosheid, angstgevoelens, spanning en onrust. Meestal zijn deze medicijnen niet langer dan enkele weken nodig. Omdat ze verslavend zijn, wordt aangeraden deze slaap- en kalmeringsmiddelen niet langer dan ongeveer drie weken te gebruiken.

Werking antidepressiva

Antidepressiva beïnvloeden bepaalde stoffen in de hersenen die op hun beurt weer invloed hebben op je stemming. Deze stoffen worden neurotransmitters genoemd. De belangrijkste zijn:

  • Serotonine speelt een rol bij de regulering van stemming, slaap en emotie.
  • Noradrenaline speelt een rol bij alertheid, stemming en motivatie. 
  • Dopamine speelt een rol bij het ervaren van positieve (‘belonende’) gevoelens en de motoriek (bewegen).  

Het is bewezen dat antidepressiva vooral kunnen helpen bij mensen met een matige of ernstige depressie. Naar de manier waarop ze precies werken en welke medicijnen bij welke mensen het beste werken wordt nog volop onderzoek gedaan. 

Stoppen met antidepressiva

Voor een goed resultaat is het belangrijk de medicijnen lang genoeg, zeker zes tot negen maanden, te gebruiken. Daarna kun je eventueel met je arts overleggen of je wilt stoppen met antidepressiva. Stop nooit op eigen houtje, maar maak samen met je arts een afbouwplan. 

Antidepressiva en zwangerschap

Op dit moment is er helaas geen eenduidig antwoord op de vraag wat de gevolgen van antidepressiva zijn tijdens de zwangerschap voor moeder en kind. Van geen enkel antidepressivum is met zekerheid vastgesteld dat het tijdens de zwangerschap veilig gebruikt kan worden. Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen:

Er zijn geen resultaten gevonden. Controleer de spelling of probeer een andere zoekterm.

Als je al antidepressiva gebruikt is het verstandig om samen met je arts te bespreken of je het antidepressivum kunt en wilt afbouwen of dat het verstandiger is dit te blijven gebruiken. 

In de richtlijn ‘SSRI gebruik in de zwangerschap en tijdens lactatie’ hebben hulpverleners onderling afspraken gemaakt over antidepressivagebruik tijdens zwangerschap en gedurende het geven van borstvoeding. Deze richtlijn adviseert om antidepressiva te blijven gebruiken tijdens de zwangerschap, omdat er onvoldoende onderzoek gedaan is naar de effecten van het stoppen tijdens de zwangerschap. 

Zelfstandig in één keer stoppen met antidepressiva wordt afgeraden; de kans op terugval is dan groot. Het is wel mogelijk om af te bouwen onder begeleiding van een arts én in combinatie met therapie. Dit kan bijvoorbeeld preventieve cognitieve therapie, cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke therapie zijn.

Als je tijdens je zwangerschap een depressie krijgt is het belangrijk daarvoor behandeling te zoeken. Dit kan betekenen dat je het advies krijgt om antidepressiva te gebruiken tijdens de zwangerschap. Het slikken van antidepressiva vanwege een depressie weegt dan op tegen de mogelijke nadelige effecten. Als je de depressie niet behandelt, heb je meer kans op een laag geboortegewicht en vroeggeboorte bij de baby. Zelf heb je mogelijk een verhoogd risico op zwangerschapsvergiftiging. Ga dus in ieder geval naar je huisarts om samen de ernst van je klachten af te wegen tegen het risico van het medicijn.

Meer lezen en doen

  • Kijk voor antwoord op al je vragen over antidepressiva op de website Antidepressiva.nl
  • De Depressievereniging biedt supportgroepen, een depressielijn en een digitaal platform voor (naasten van) mensen met een depressie: Depressie Connect.