Hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit (HSP, Highly Sensitive Person) is geen psychische klacht of psychische aandoening maar een persoonlijkheidskenmerk. Ongeveer 15 tot 20 procent van de mensen zou hoogsensitief zijn. Voor zover bekend zijn er net zo veel hooggevoelige mannen als vrouwen.
Wat is hoogsensitief?
De term hoogsensitiviteit is in de jaren negentig geïntroduceerd door het Amerikaanse psychologenkoppel Elaine en Art Aron. Voor die tijd werd hooggevoeligheid wel al onderzocht maar onder andere benamingen.
In de jaren na de introductie door Elaine en Art Aron werd hoogsensitiviteit niet echt opgepakt in de wetenschappelijke wereld, maar HSP bloeide wel enorm op in de populaire media en in de zelfhulpmarkt. Veel mensen blijken zich in de omschrijving van hoogsensitief te herkennen en er is een grote behoefte aan informatie over het onderwerp.
Hoewel het onderzoek naar hooggevoeligheid vandaag de dag nog steeds in de kinderschoenen staat, wordt er de laatste jaren steeds meer onderzoek naar gedaan.
Wat zijn kenmerken van hoogsensitiviteit?
Psycholoog Elke Van Hoof (professor bij de Vrije Universiteit Brussel) stelt dat hoogsensitiviteit gaat over diepgaande informatieverwerking in de hersenen. Dit zou als volgt werken: Je hersenen krijgen heel veel informatie uit de omgeving te verwerken. Deze informatie wordt door je hersenen gefilterd, zodat je je kunt focussen op bepaalde informatie. De informatie die na het filteren overblijft wordt vervolgens verder verwerkt in je hersenen. Bij iemand die hoogsensitief is zou veel meer informatie ongefilterd binnen komen dan bij iemand die niet hoogsensitief is.
Er is nog geen stevig wetenschappelijk onderzoek over hoe dit precies werkt. Maar onderzoek laat wel zien dat de hersenen van hoog gevoelige mensen onder de fMRI-scanner bij bepaalde opdrachten in meer gebieden oplichten dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn. Dat wordt diepgaande verwerking genoemd. De hersenen functioneren op een andere manier.
Wat zijn voor- en nadelen van hoogsensitief zijn?
Dit verschil in diepgaande verwerking heeft voor- en nadelen voor mensen die hooggevoelig zijn.
Voordelen hoogsensitiviteit:
- Je kan meer doen met dezelfde hoeveelheid informatie. De interpretaties die hoogsensitieve mensen op basis van dezelfde hoeveelheid informatie maken zouden complexer zijn en verder gaan dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn.
- Je zou ook vaak creatiever zijn en in staat om meer non-verbale signalen op te pikken.
- Je merkt je details en foutjes op die anderen niet zien, doorzie je sociale processen (bijvoorbeeld op de werkvloer) en ben je eerder alert op gevaar.
Nadelen hoogsensitiviteit:
- Je raakt eerder overprikkeld. Uit onderzoek van psychoog Friederike Gerstenberg bleek dat mensen die hoogsensitief zijn sneller zijn en minder fouten maken tijdens een taak, maar dat ze na afloop meer overprikkeling en meer stress ervaren dan mensen die niet hoogsensitief zijn.
- Je loopt het risico dat je dingen te persoonlijk opneemt en dat er mogelijk communicatieproblemen zijn met mensen die niet hoogsensitief zijn.
- Je maakt meer kans op burn-out, depressie en angststoornissen wanneer je je in een nare (werk)omgeving bevindt.
Hoe kun je hoogsensitiviteit als kracht ervaren?
Wanneer je hoogsensitief bent is het belangrijk om je omstandigheden zo goed mogelijk in te richten en veel herstelmomenten in te bouwen. Omring jezelf met mensen die een positieve invloed op je hebben en probeer negatieve omstandigheden waar mogelijk te veranderen. Probeer te voorkomen dat je overprikkeld raakt. Raak je toch overprikkeld? Zorg er dan voor dat je goed herstelt.
Tips en oefeningen bij hoogsensitiveit
Deze tips en oefeningen kunnen je helpen om met overprikkeling om te gaan en om overprikkeling te voorkomen:
Lees meer
- Op zoek naar persoonlijke hulp en advies? Neem contact op met onze hulpverleners van MIND Korrelatie.
- Vind een organisatie voor (lotgenoten)contact, trainingen of advies bij jou in de buurt via MIND Atlas.
- Deel jouw ervaringen met Hoogsensitiviteit op onze ervaringsverhalen.
