Onderzoek in tv-serie Doe even Normaal: aflevering Schizofrenie

Interview met Dorien Nieman, klinisch psycholoog en onderzoeker  bij het Academisch Medisch Centrum

Waar gaat je onderzoek over?

In de maanden of zelfs jaren voorafgaand aan een eerste psychose hebben mensen vaak al beangstigende voortekenen. Mensen horen bijvoorbeeld af een toe een stem of zijn achterdochtig, en realiseren zich dat het niet goed met ze gaat. Over het algemeen  functioneren ze vaak ook al wat minder goed.

In deze voorfase willen mensen vaak nog hulp van een psycholoog of psychiater. Als er echter pas later wordt ingegrepen, is het veel moeilijker om goed te behandelen. Vaak willen mensen dan geen therapie meer, maar hulp van bijvoorbeeld een politieagent. Ze denken dan niet dat ze een psychische aandoening hebben maar bijvoorbeeld worden achtervolgd door anderen die hen iets aan willen doen.

Bij iemand met voortekenen van een eerste psychose, is de kans op een psychose zo’n 30%. Dit is een algemene schatting en kun je nog veel preciezer meten met behulp van een elektro-encefalogram (EEG, gemeten met draadjes op het hoofd). Een bepaalde golf die tijdens aan aandachtstaak in het EEG gemeten kan worden, geeft aan of mensen moeite hebben met het verwerken van informatie uit de omgeving. Mensen met voortekenen van een eerste psychose die daar veel moeite mee hebben (bijvoorbeeld omdat ze te veel aandacht hebben voor onbelangrijke zaken in de omgeving), kunnen wel 70% kans hebben om een psychose te ontwikkelen. 

Het is belangrijk om, zeker de mensen met de grootste kans op een psychose, tijdig psychotherapie aanbieden. Voor deze risicogroep hebben wij een nieuwe cognitieve gedragstherapie ontwikkeld en onderzocht samen met professor Mark van der Gaag van de Vrije Universiteit/Parnassia. Met deze therapie wordt de kans op een eerste psychose bij deze risicogroep met ongeveer de helft verminderd. 

Wat zouden uitkomsten van je onderzoek kunnen betekenen voor de toekomst?

Een psychose en schizofrenie gaan vaak gepaard met veel lijden en uitval op werk of school. De resultaten van ons onderzoek kunnen eraan bijdragen dat mensen met voortekenen van een eerste psychose in de toekomst beter herkend worden; dat het risico nauwkeurig wordt ingeschat; en dat mensen met voortekenen van een eerste psychose een behandeling op maat krijgen. Zo kan schizofrenie mogelijk bij een deel van de mensen worden voorkomen. 

In andere medische specialismen zijn ze al verder op dit gebied. Een tumor wil je ook graag in een zo vroeg mogelijk stadium herkennen, beoordelen op het risico en op maat behandelen. Je gaat niet afwachten totdat iemand uitzaaiingen heeft.

Ik hoop er met mijn onderzoek aan bij te kunnen dragen dat er in de toekomst minder mensen zijn die schizofrenie krijgen: omdat ze al in een vroeg stadium behandeld zijn.

Heb je behoefte aan persoonlijke hulp of advies? Neem (anoniem) contact op met een van de medewerkers van onze hulplijn MIND Korrelatie. Je kunt bellen, chatten, Whatsappen of mailen met een van onze psychologen of maatschappelijk werkers.