Blog Wybo: 'Hoi mam, hoe is 't?'

'Hoi mam, hoe is 't?' Een gevaarlijke open vraag. Want daarmee zou ik zomaar een uur verder kunnen zijn met dit telefoontje aan mijn moeder (79). Zeker nu.

Deze dagen bel ik haar bijna dagelijks, zodat ze 'even' haar verhaal kwijt kan na een paar intensieve weken in het ziekenhuis. Ze voelt zich nog steeds zwak en veel te moe, vertelt ze. Maar ze is blij dat ze nu weer thuis kan zijn, patiënt 'af' is en haar autonomie terug heeft.

Ik vertel mijn moeder dat ik aan haar moest denken tijdens de tweede Spotlightbijeenkomst waar het onder meer ging over de nieuwe, positieve kijk op gezondheid - treffend gedefinieerd door Machteld Huber. Dat haar visie steeds richtinggevender wordt voor de zorg is geen toeval. In haar kijk op ziekte en gezondheid stelt Huber namelijk niet de ziekte of het ziek-zijn centraal, maar de mens in zijn of haar alledaagse leven. Dat leven biedt volop kansen om dingen te doen die goed en gezond voor je zijn. Lieve en leuke mensen ontmoeten... Bewegen op een manier die bij je past... Lekker naar muziek luisteren of - beter nog - zelf musiceren, etcetera. Liefst natuurlijk om fysiek en mentaal fit te blijven. Maar ook om te herstellen en weer beter te worden na een ziekte.

Een ziekte of beperking hoeft - in de visie van Huber - niet je hele leven te bepalen. In de spreekkamer ben je tegenover je arts of hulpverlener even patiënt. Maar zodra je weer buiten staat, ben je vooral vriendin, partner, buurman, zus of collega. Daarbij kun je voor een aandoening natuurlijk medicatie nodig hebben. Maar ook dan komt het aan op een gezonde leefstijl. Kortom, in het concept Positieve Gezondheid is ziek of gezond zijn geen zwart-wit verhaal. Want zelfs met een ziekte of aandoening kun je op allerlei levensterreinen gezond blijven functioneren.

Toegegeven, als je je ellendig voelt door een lichamelijke ziekte of een psychisch probleem wordt het een stuk moeilijker om mee te doen aan alles wat het leven kleur geeft. Maar toch is en blijft dat de moeite van het proberen waard, hoe ziek je ook bent en hoe oud je ook wordt. Huber heeft daar een punt, ik zie het aan mijn moeder.

Vorig jaar nog sloot zij zich aan bij een sportclubje. Niet dat ze alle oefeningen helemaal kan meedoen zoals de anderen. Maar zo blijft ze wel in beweging. Daarbij kletst ze in de kleedkamer met leuke vrouwen die ze anders nooit had ontmoet. En zo ziet haar dag er door dat ene uurtje bewegen veel zonniger uit. Dat alles doet haar zichtbaar goed. Het helpt haar om niet al te depri te worden. Die neiging heeft ze namelijk wel. Geen wonder, want in haar directe omgeving is het elke maand raak. De één wordt dement, de ander krijgt kanker, en een derde valt letterlijk om. Dat maakt haar kringetje kleiner en kleiner - en haar steeds kwetsbaarder.

Ik zie bij mijn moeder dat de ouderdom inderdaad komt met gebreken. Het is - net als groeien - geen lineair proces, het gaat met stappen. Opeens weer een stuk achteruit. Keer op keer iets moeten inleveren, loslaten, ook al wil je dat niet. Om dan toch positief oud te worden is een kunst.

'Lieverd, ik zeur toch niet?', onderbreekt ze zichzelf. 'Nee mam, ik snap het.'

Ik neem me voor om mijn moeder vanaf nu regelmatig te blijven bellen.  Ook al zeurt ze soms natuurlijk wel. En ook al kost mij dat misschien een uur…

Wybo Vons

Tekstschrijver, filmmaker