Het gaat aan de cliënt voorbij.

Ervaringsverhaal MIND - John Jongejan

 Het gaat aan de cliënt voorbij. 

Recente ontwikkelingen in de GGZ zoals het kleiner maken en het bagatelliseren van de psychiatrische aandoening leiden niet vanzelf tot passende zorg voor iedereen. Het is in het belang van de cliënten om het bagatelliseren van de psychiatrische aandoening niet zomaar te laten gebeuren. Vanwege psychoses ben ik in totaal zes jaar opgenomen geweest in de psychiatrie. Nu ben ik al twintig jaar zelfstandig wonend en stabiel met medicatie. Ik ben werkzaam als ervaringsdeskundige bij de GGZ. 

Er is de kritiek op de GGZ met name op de manier waarop ze mensen een stempel geven en wellicht stigmatiseren door classificaties en diagnoses vanuit de DSM te stellen. De kritiek is ook dat de behandeling in de GGZ niet humaan genoeg is. Het resultaat is dat de opnameduur in klinieken veel korter wordt en meer gericht is op het zelfstandig leven na de opnamen. De herstelbeweging stelt dat door het leren omgaan met de aandoening mensen toch een volwaardig burgerschap op zich kunnen nemen. De gedachte is dat mensen zelf moeten kunnen kiezen tussen medicatie, behandeling en zingeving. Natuurlijk kunnen herstel en ervaringsdeskundigheid behulpzaam zijn, maar medische behandelingen kunnen hierbij aansluiten. Complementair dus, want behandelingen hoeven niet in strijd te zijn met elkaar. Als je het ene maar niet als belangrijker of gezonder labelt dan het andere. 

De discussie over therapie en behandeling gaat verder, ook in de media. In deze discussie wordt de bandbreedte van het begrip normaliteit opgerekt. Het hebben van een psychiatrische aandoening wordt gezien als iets wat wijd verspreid is onder de gehele bevolking. Als je de juiste stappen zet of de juiste mind-set hebt, kun je hiervan herstellen. Het gemeenschappelijker maken van het hebben van een psychische aandoening als zou iedereen hier in zijn leven last van krijgen doet de mens die lijdt aan zijn psychiatrische aandoening tekort. Het chronische psychisch lijden van een deel van de groep die daar last van heeft, zou net als iedereen de keuze hebben van hoe je met een psychische aandoening omgaat. Immers iedereen maakt dingen mee waarvan je kunt herstellen, mits je daar de juiste oplossingen voor kiest. Oftewel: als je maar hard genoeg aan jezelf werkt dan kom je er wel. 

Er wordt beweerd dat de aandoening komt door de betekenis die je eraan geeft. Of door het stempel wat de hulpverlening zoals de GGZ-instellingen hebben ingeprent met behulp van de grote farmaceutische industrie. Dus wordt impliciet gesteld dat je van die expertise niet uit kan gaan. Persoonlijk voel ik me ook door dit argument gediskwalificeerd, want uit eigen ervaring voel ik me juist wel geholpen door deze behandeling met medicatie. Alsof ik minder ben omdat ik medicatie gebruik en daardoor wellicht minder goed hersteld ben. Het nemen van medicatie of het ontvangen van andere traditionele hulp, therapie of behandeling wordt niet meer gezien als van deze tijd. Alsof je als burger met een snelle korte therapie of door een andere zienswijze over je aandoening eerder herstelt of zelfs geneest. Zeker, er moet nog veel onderzoek komen naar de effecten van psychofarmaca en er moet meer geluisterd worden naar ervaringen van mensen die schade opliepen door medicatie. Maar de ervaringen van mensen die door medicatie of andere behandeling van de GGZ geholpen zijn, moeten ook belicht worden. 

Voor mij is het belangrijk dat er een basis in de zorg in stand gehouden wordt. Als we een psychiatrische aandoening alleen maar bagatelliseren en in een publiek debat alleen betekenis willen geven aan het leven, ziekte en gezondheid waarin geen medische behandeling wenselijk is, dan doe je geen recht aan een ieder. Gezien de ontwikkelingen moeten we de basis bewaken. De wachtlijsten, de krapte aan personeel, de miljoenenverliezen van de GGZ-instellingen de toeloop van steeds meer mensen met een gezondheidsprobleem ondermijnen deze basis. Het gaat dan aan de cliënt voorbij.