MIND geschokt door toegenomen separaties in de ggz

Het aantal mensen en uren in separatie in de ggz is toegenomen. En dat niet alleen, het totale aantal toepassingen van dwang in de ggz neemt toe. Dit blijkt uit rapportage van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). MIND is geschokt en boos dat het sector nog steeds niet lukt om het aantal eenzame opsluitingen terug te dringen. En erger nog, dat dit aantal nu zelfs blijkt toe te nemen. Wij roepen de politiek dringend op om in te grijpen.

De IGJ heeft voor het eerst de ontwikkelingen in de cijfers over de toepassing van dwang in de zorg in kaart gebracht. Opvallend is dat het aantal keer dat mensen in de ggz zijn ingesloten, is gestegen van 8049 (2022) naar 8819 (2023). Ook het aantal uren dat mensen werden ingesloten neemt toe: van 2.727.000 uur naar 3.408.000 uur. Het gaat hier hoofzakelijk om insluiten in een separeerverblijf. Ook de IGJ vindt “de stijging in aantallen en in uren opmerkelijk, omdat het beleid in de branche gericht is op minder insluiten.” MIND is geschokt en boos over deze toename.

Dwang en specifiek eenzame opsluiting, heeft veel impact op mensen. Het maakt cliënten vaak angstig, verward, boos, gefrustreerd en wanhopig. Mensen die dit meemaken, voelen zich onbegrepen, vernederd en in de steek gelaten. Eenzame opsluiting in een separeercel of afzonderingsruimte leidt tot extra trauma’s bij cliënten. Het kan ernstige schade opleveren aan de lichamelijke en mentale gezondheid. Terwijl de cliënt juist zorg en nabijheid nodig heeft. Eenzame opsluiting is dan ook een ernstige inbreuk op het fundamentele recht op vrijheid, zoals vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. En het druist in tegen het VN-verdrag inzake de rechten van mensen met een handicap, waar Nederland recent door de VN-commissie op is aangesproken.

Ondanks alle pogingen in de ggz in de afgelopen 22 jaar om het aantal eenzame opsluitingen terug te dringen, is dit niet gelukt. MIND vindt dit onbegrijpelijk. Volgens de branche ligt dit aan de registratie, definitieverschillen, toename van patiënten met complexe problematiek en personele tekorten. MIND roept de politiek op om nú in te grijpen: door een verbod op eenzame opsluiting in te stellen, door de personele capaciteit te verhogen, door middel van zorgvuldige registratie en eenduidige definities en door strakker te sturen op de verzameling en publicatie van cijfers die nodig zijn om te leren en verbeteren. Aan de sector zelf vragen we om hun beleid aan te passen en uit te voeren, en daarbij kennis te nemen van de praktijkvoorbeelden waar geen separatie meer wordt toegepast. MIND start binnenkort een campagne waarin we met de sector in gesprek gaan om het tij te keren.