Psychose

Mensen die een psychose doormaken, hebben ervaringen die bijzonder en overweldigend zijn. Ze komen alleen te staan in hun beleving van de werkelijkheid. Zo kunnen ze dingen horen, zien, voelen of ruiken die andere mensen niet waarnemen (hallucinaties). Ook kunnen ze ideeën hebben die sterk afwijken van wat de meeste mensen in hun omgeving vinden (wanen). Ze hebben bijvoorbeeld het idee dat ze achtervolgd worden, dat hun gedachten worden bestuurd, dat anderen hen kwaad willen doen of ze hebben het idee dat ze een bijzonder persoon zijn. Ook verward denken en handelen kunnen voorkomen bij mensen die een psychose hebben. 

Psychotische klachten bestaan in verschillende maten. Zo kan de ene persoon af en toe zijn of haar naam horen roepen of een schim zien, terwijl de andere persoon meerdere stemmen hoort die opdrachten geven. Of de ene persoon heeft soms het idee dat diens gedachten gelezen worden, maar staat daar niet lang bij stil. Terwijl de andere persoon volledig opgaat in dit idee en mensen probeert te ontwijken, zodat zijn of haar gedachten privé blijven.

Binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) wordt een psychose vastgesteld als iemand in beslag wordt genomen door dit soort ervaringen en daardoor niet goed meer kan functioneren op het werk of in het sociale leven. Heb je één keer een volledige psychose meegemaakt, dan is de kans groot dat je langer last hebt van psychosegevoeligheid. Dat betekent bijvoorbeeld dat klachten terugkeren. 

• Als psychose klachten aanhouden en je minder goed functioneert en dit samen langer dan zes maanden duurt, dan heet dat meestal schizofrenie. 
• Als je slechts een waan hebt en verder niks, dan heet dat een waanstoornis.

Maar er zijn ook mensen die een bijzondere ervaring hebben (zoals een stem horen) en daar weinig last van hebben. Bijvoorbeeld omdat het een positieve stem is of omdat het de persoon niet belemmert in het dagelijkse functioneren. Dan wordt er geen psychotische stoornis vastgesteld. 

Meestal is er niet één specifieke oorzaak aan te wijzen bij het ontstaan van een psychose en gaat het om een wisselwerking van verschillende oorzaken.  

• Symptomen psychose
• Oorzaken psychose
• Behandeling psychose
• Tips voor familie en andere naastbetrokkenen bij psychose
• Objectieve informatie van KenMed over antipsychotica
• Ervaringsverhaal psychose
• PsychoseNet

(waaronder psychose symptomen)

Heb jij wel eens ervaringen die verwarrend of vreemd zijn of die je niet kunt verklaren? Zoals een gevoel van dreiging of het gevoel dat iets al een keer eerder is gebeurd? Of het horen van een geluid of stem of het zien van een geestverschijning? Dit komt vaker voor dan je denkt!  Wil je hier meer over lezen? Bekijk dan eens de informatie op onze webpagina’s over bijzondere ervaringen. Deze pagina’s zijn in principe ontwikkeld voor jongeren, maar zeker ook voor volwassenen behulpzaam. 

Is iemand in jouw omgeving psychosegevoelig en vraag jij je af wat je kan doen? In onze flyer Psychose in je omgeving krijg je tips die je helpen bij de omgang met jouw naaste en tips hoe je zelf overeind blijft.

• Heb jij of heeft iemand in je omgeving te maken met psychose en heb je behoefte aan persoonlijke hulp of advies? Neem (anoniem) contact op met een van de medewerkers van onze hulplijn MIND Korrelatie. Je kunt bellen, chatten, Whatsappen of mailen met een van onze psychologen of maatschappelijk werkers.
• Er zijn in Nederland speciale teams (EDI-teams) die helpen bij bijzondere ervaringen en symptomen van een psychose. 
• Een goede behandeling kies je in samenspraak met je hulpverlener en je naasten. Om je daarbij te helpen bieden wij de toolkit 'Samen beslissen' aan.