Hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid betekent dat je snel denkt en je ingewikkelde dingen goed kan begrijpen. Je werkt graag zelfstandig, bent nieuwsgierig en hebt veel motivatie. Ook ben je gevoelig en ervaar je veel emoties. Je vindt het fijn om dingen te bedenken, maken of te ontwikkelen. Op deze pagina lees je meer over de kenmerken en uitdagingen van hoogbegaafdheid. 

Veel mensen denken bij hoogbegaafdheid aan iemand die erg intelligent is. Dit is een meetbare kenmerk, maar zeker niet het enige kenmerk. Mensen zijn het er nog niet over eens wat hoogbegaafdheid precies is. Hieronder vind je kenmerken waarin veel mensen die hoogbegaafd zijn zichzelf herkennen. Je hoeft niet alle kenmerken te hebben om hoogbegaafd te zijn.

• Denker: Je bent bovengemiddeld intelligent en hebt een IQ boven de 130. Je leert snel, legt makkelijk verbanden en onthoudt makkelijk wat je interesseert. 
• Op zoek naar uitdagingen: Je zoekt vaak uitdagingen en duikt er dan helemaal in. 
• Creatieve denker: Je bent goed in het bedenken van nieuwe ideeën en lost problemen op een unieke manier op. 
• Top down denker: Je werkt niet graag stap voor stap, maar wil graag eerst het geheel snappen voordat je iets oppakt.  
• Goed met woorden: Je kent veel woorden en je kunt ingewikkelde dingen goed uitleggen.  
• Nieuwsgierig naar ingewikkelde ideeën: Je vindt ingewikkelde onderwerpen interessant en stelt veel vragen. Deze interesse had je al op jonge leeftijd. 
• Eerlijk en kritisch: Je hebt vanaf jonge leeftijd een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Je geeft aan als er ergens een fout is gemaakt en als je iets oneerlijk vindt, heb je daar last van. 
• Zelf bepalen wat je doet: Je maakt graag zelf keuzes en werkt zelfstandig. Vrijheid in wat en hoe je leert of werkt, is belangrijk voor je. Je vindt het niet prettig als iemand zegt dat je iets moet doen. 
• Voorsprong in ontwikkeling: Je begon vroeg met praten, lopen of lezen. Of je begon op de gemiddelde leeftijd of later, maar deed het wel gelijk goed. Zoals direct hele zinnen spreken of lopen zonder te vallen.    

Denk je dat je hoogbegaafd bent, heb je last van psychische klachten en ben je op zoek naar hulp? Of ben je als naaste op zoek naar hulp of advies? Neem dan gratis en anoniem contact op met MIND Korrelatie.

Deze uitdagingen komen vaak voor bij hoogbegaafde mensen, maar je hoeft je niet in alles te herkennen.  

• Scherpe zintuigen: Je ervaart geluiden, texturen en geuren en emotionele prikkels, zoals sfeer en emoties van anderen intenser dan anderen. Dit kan prettig zijn, maar ook snel te veel worden. Dan kan je overprikkeld raken.  
• Perfectionisme: Je legt de lat hoog om alles perfect te doen en kunt daardoor gestrest raken.  
• Faalangst: Je bent bang om fouten te maken, waardoor je soms moeilijk aan nieuwe taken begint of dingen uit de weg gaat. Ook kan faalangst ervoor zorgen dat je daadwerkelijk minder presteert dan je zou kunnen. 
• Moeite met autoriteit: Als je regels of beslissingen onlogisch of oneerlijk vindt, kun je daar last van hebben en/of er iets aan willen doen. Ook vind je het niet prettig als iemand jou te veel aanstuurt of zich niet gelijkwaardig gedraagt.  
• Verveling: Eenvoudige of herhalende taken houden je niet lang geboeid, wat het lastig maakt om gefocust te blijven. Dit kan werk of school lastig maken, wat kan leiden tot slechtere prestaties.  
• Laag zelfbeeld: Ondanks je sterke kwaliteiten, kan je soms aan je eigen kunnen twijfelen en last hebben van een laag zelfbeeld. Je voelt je anders dan anderen. Je vindt het hierdoor moeilijk aansluiting te vinden bij andere mensen. Je kan je hierdoor eenzaam voelen. 
• Te veel nadenken: Je kunt blijven hangen in details en daardoor moeite hebben met het snel nemen van beslissingen. 

Hoogbegaafdheid is aangeboren en zit in je genen. Ook als je ouders niet hoogbegaafd zijn, kan je hoogbegaafd zijn. Hoogbegaafdheid valt niet altijd op. Dit hangt af van factoren, zoals het gezin waarin je opgroeit, je school, of je genoeg uitdaging krijgt, je geaccepteerd voelt en of je ruimte hebt om creatief te denken. 

Hoogbegaafde mensen kunnen erg verschillen van elkaar. Jij kunt goed zijn in heel andere dingen dan iemand anders die ook hoogbegaafd is, omdat jullie verschillende interesses hebben. Vaak ben je heel goed in wat je echt interessant vindt. 

Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken als je langere tijd problemen hebt die je niet zelf kunt oplossen. Doorgaan zonder hulp helpt jou en je omgeving niet, want je problemen verdwijnen vaak niet vanzelf. Kies een hulpverlener die bij jou past. Een standaardaanpak werkt vaak niet goed voor hoogbegaafden. Bespreek daarom samen wat het beste voor jou is of zoek iemand die ervaring heeft met het werken met hoogbegaafde volwassenen.

• Heb je vragen of zorgen over je hoogbegaafde kind, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige over praten? Neem contact op met Balans, de landelijke oudervereniging.
• Als je op zoek bent naar meer informatie, verdieping, verbreding, verbinding met andere hoogbegaafden volwassenen of gewoon een gezellige én betekenisvolle avond met gelijkgestemden, dan ben je bij de HB-Cafés van harte welkom!
• Hoogbegaafd de podcast: voor ouders of verzorgers van hoogbegaafde kinderen, hoogbegaafden zelf en professionals die werken met hoogbegaafden of mensen die in hun vakgebied te maken kunnen krijgen met hoogbegaafdheid.
• Heb je als volwassenen meer vragen over hoogbegaafdheid? Kijk op de website van Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen of jouw vraag er tussen staat.
• Delphi-model Hoogbegaafdheid van Kooijman - van Thiel (2008)

Deze pagina is tot stand gekomen met de hulp van Noks Nauta (Psycholoog Arbeid & Organisatie) en Patricia van Casteren (Registerpsycholoog Arbeid & Gezondheid) van het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen.